Arama motorları nedir sorusuna önce tanım ile yaklaşalım. Öncelikle arama motorları nelerdir, ne işe yarar, neleri barındırır, mantığı nedir ve nelere hizmet eder hakkında bilgi vermeliyiz.
Arama motorları bir web sayfası olmakla beraber diğer tüm internet sayfalarını inceler indeksler ve kullanıcıların aradığı bilgileri bu siteleri taratarak bulur.
Dünya genelinde en çok Google kullanılsa da, Yandex ve Yahoo gibi arama motorları da oldukça gelişmiştir. İnternetteki her bilgiyi kodlar aracılığı ile okuyan arama motorları, HTML şeklinde bu bilgileri sunmaktadır.
İnsanlar ulaşmak istedikleri veriye arama motorları olmadan hangi siteden erişebileceklerini bilemezler. Bu yüzden yüzlerce web sitesini hafızada tutmaktansa bizim için onları kategorize eden, bölgemize yakın ve diğer kullanıcıların davranışlarına göre faydalı bulan kaynakları bizlere sunar. Bu arama motorları, bilginin en yenisini sunma çabası içerisinde olur. Ziyaretçilerine doğru kaynağa doğru adresten erişim sağlama imkânı verir.
Tüm kategorilerde sonsuz bilgi kaynağıdır. Bize, siteler aracılığı ile ürün bulur. Bir teknoloji makalesi bulur. Kampanyalı ürünleri bulur. Sayamadığımız birçok şeyi daha arattığımızda farklı kaynaklar veya bilimsel çalışmalar bile bulabiliriz.
Tüm bilgilere kolaylıkla ulaşabilmenin yanında kendi geliştirdikleri algoritmalar sayesinden tüm web sitesi dizinlerini belirli aralıkla tarayıp güncellenen bir sayfa var ise mevcut içeriğini indekslemeye çalışır. Kullanıcılara diledikleri veriyi kaynağından sunmak için çalışırlar. Kullanıcıların tercihleri sonrası için arama motoru sıralamasını etkileyecek bir faktöre dönüşür.
Kelime dışında; görüntü, video, haber veya ürün arama işlemi de yapılabilmektedir. Web sitelerinin, arama sonuçlarında daha üst sıralarda yer çıkması ve bu sayede daha çok kişiye ulaşarak bilinirliğini ve kâr oranını artırması, arama motoru optimizasyonu sayesinde olmaktadır.
Sayfaların indekslenmesi için farklı algoritmalar yürütürler. Önemli olan ölçüt her zaman güncel kalabilmiş web sayfalarıdır. Özellikle dünya genelinde ve ülkemizde çokça kullanılan Google markası üzerinden örnekler verelim. Mesela Google, SEO adını verdiği içerik odaklı arama motoru optimizasyonunu uygular.
Kullanımı ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Genel olarak kullanıcılar tarafından en fazla kullanılan arama motoru Google’dır. Google’ın ayrıca SEO çalışmaları ile site kalitesinin öne çıkması, kullanıcıya hitap etmesi ve güncel bilgi vermesi büyük ölçüde Google üzerinden gerçekleştirilir. Google’ın arama motorları içerisindeki payının %81,5 (2019 istatistikleri) olduğunu gösteriyor.
İnternet dünyasında en önemli konu tabii ki gizliliktir. Bizler kullanıcı olarak internet üzerinde bir arama yaptığımızda arama motorları bizim için tarayıcı üzerinden bilgi toplar.
Bunu oldukça yoğun şekilde kullanan Google, kullanıcılara kişiselleştirilmiş arama motoru deneyimi yaşaması için güçlü ve akıllı algoritmalar sunar. IP adresimiz, konumumuz, bölgemize göre aratılan kelimelerin yoğunluğu, tıkladığımız sayfaların içerisinde ne kadar süre harcadığımız dâhil olmak üzere birçok bilgiyi kayıt etmektedir.
Toplanan bilgiler, bizim ilgi alanımız ya da son baktığımız bir ürünü herhangi bir haber sitesine gittiğimizi düşünelim. Hemen sağ veya sol bölümlerde daha önce mutlaka baktığımız ürünü göstermektedir. Bu nedenle reklam verenler sizin istatistiki özelliklerinize ulaşım imkânı kurar. Kişisel kullanım haritanız olarak tanımladığımız bu durum, arama motorlarının reklam panellerinde reklam verenlere satılır. Bu yüzden karşınıza bu reklamlar çıkar. İnternette dolaşırken bıraktığınız her iz reklam verenler için bıraktığınız bir izdir.
Bu nedenle bazı arama motorları herhangi bir çıkar gütmeden verilerinizi işleyip satmadan da hizmet verebilmektedir. Bu arama motorları anonim olarak kullanılabilir.